czwartek, 7 lutego 2008

Górny Śląsk- Gůrny Ślůnsk, czes. Horní Slezsko, niem. Oberschlesien, łac. Silesia Superior

Górny Śląsk (śl. Gůrny Ślůnsk[1], czes. Horní Slezsko, niem. Oberschlesien, łac. Silesia Superior) - kraina historyczna oraz region etniczny położony na terenie Polski i Czech w dorzeczu górnej Odry oraz początkowego biegu Wisły, południowo-wschodnia część Śląska.

W oficjalnym nazewnictwie nazwa użyta po raz pierwszy w XVII wieku. Historycznie stolicę stanowiło Opole, a siedzibami piastowskich i innych książąt górnośląskich były także Bytom, Cieszyn, Gliwice, Głubczyce, Karniów, Koźle, Lubliniec, Niemodlin, Opawa, Oświęcim, Racibórz, Siewierz, Toszek i Zator. W poczet księstw górnośląskich bywa też zaliczane Księstwo Biskupie z siedzibą w Nysie. Na Górnym Śląsku istniały także państwa stanowe min. w Wodzisławiu, Pszczynie, Boguminie, Bielsku czy Bytomiu.
***
Wschodnią część Śląska nazywano w średniowieczu Księstwem Opolskim i nazwa ta wywodzi się od tytulatury Piastów, książąt opolskich - Dux Opoliae - potomków Mieszka I Plątonogiego. Tytuł ten odróżniał ich od potomków Bolesława Wysokiego, którzy używali przede wszystkim tytułu książąt śląskich - Dux Sliesie. W czasach ostatniego Piasta opolskiego Jana II Dobrego (zm. 1532) po raz pierwszy pojawiło się pojęcie Horne Slezsko. Nazwa ta miała oznaczać tereny Śląska położone w górnym biegu rzeki Odry. Na zasadzie przeciwności zaczęto używać pojęcia Dolny Śląsk, na pozostałe tereny śląskie, choć położone były w środkowym, a nie dolnym biegu Odry (ta część rzeki przepływa już przez Pomorze). Odra jest naturalnym "kręgosłupem" Śląska i stąd odniesienie do rzeki.
***
Od 1941 roku stolicą Górnego Śląska są Katowice.

Brak komentarzy: